Γνωρίζατε ότι…;

Τιμ, 7 ετών

Σχεδόν όλοι γνωρίζουν ή αναγνωρίζουν το λογότυπο της Lufthansa – δοκιμάστε το κάποια στιγμή με την ησυχία σας, κλείστε τα μάτια και φανταστείτε το… Τι βλέπετε; Ένα πτηνό που πετάει μέσα σε έναν κύκλο, σωστά; Πολύ σωστά.

Αλλά γιατί επιλέχθηκε ο γερανός, από όλα τα πτηνά;

Πριν από περισσότερα από 100 χρόνια, ο Γερμανός αρχιτέκτονας και γραφίστας Όττο Φίρλε έθεσε τα θεμέλια για το σημερινό λογότυπο της Lufthansa εικονογραφώντας το απλοποιημένο σχήμα ενός πτηνού εν πτήσει. Το αστείο είναι ότι ο Όττο δεν είχε ποτέ προσδιορίσει ο ίδιος το είδος του πτηνού - είχε απλώς σκεφτεί να σχεδιάσει για την αεροπορική εταιρεία ένα κομψό πτηνό που πετάει.

Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλήξουν τελικά οι άνθρωποι στο συμπέρασμα ότι το πτηνό θα πρέπει να ήταν γερανός.
Και επειδή σε ορισμένες κοινωνίες ο γερανός θεωρείται ότι φέρνει τύχη, προστατεύει και προμηνύει μια πολυετή ζωή, το πτηνό στο λογότυπο της Lufthansa εξακολουθεί μέχρι σήμερα να είναι γερανός.

Μέι, 11 ετών

Έχετε σίγουρα ακούσει ότι είναι δύσκολο να αναπνεύσουμε σε μεγάλα υψόμετρα. Ο λόγος είναι ότι, όσο πιο ψηλά ανεβαίνουμε, τόσο περισσότερο μειώνεται η ατμοσφαιρική πίεση. Στην ουσία, η ατμοσφαιρική πίεση είναι το βάρος του αέρα από πάνω μας.

Στα μεγαλύτερα υψόμετρα, υπάρχει λιγότερος αέρας από πάνω μας, οπότε η πίεση είναι χαμηλότερη. Ωστόσο, επειδή μειώνεται και η πίεση του οξυγόνου, και συνεπώς οι πνεύμονες τροφοδοτούνται με λιγότερο οξυγόνο, η αναπνοή γίνεται ολοένα πιο δύσκολη. Μήπως το έχετε αισθανθεί ανεβαίνοντας στο βουνό;

Σήμερα, τα αεροσκάφη μας πετούν σε υψόμετρο άνω των 10 χιλιομέτρων (6,2 μίλια). Αυτό σημαίνει ότι πετούν σε ύψος πολύ μεγαλύτερο από το υψόμετρο του ψηλότερου βουνού πάνω στη γη. Οπότε πώς συνεχίζουμε να αναπνέουμε μέσα στο αεροσκάφος;

Αρχικά, τα σύγχρονα αεροσκάφη είναι εξοπλισμένα με καμπίνες υπό πίεση. Σε μεγάλα υψόμετρα, η πίεση στην καμπίνα ρυθμίζεται, έτσι ώστε να μπορούμε να αναπνέουμε φυσιολογικά.

Καθώς αυξάνεται το υψόμετρο, η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε οξυγόνο παραμένει περίπου η ίδια. Εντούτοις, επειδή η πίεση του αέρα μειώνεται, η πίεση του αέρα στην καμπίνα του αεροσκάφους πρέπει να αυξηθεί έτσι ώστε να αναπνέουμε και πάλι καλά.

Και πώς αυξάνεται η πίεση του αέρα στην καμπίνα του αεροσκάφους;

Η πίεση στην καμπίνα του αεροσκάφους προέρχεται από τη συνεχή εισροή αέρα - ενώ μόνο μια μικρή ποσότητα αέρα εκρέει και πάλι από την καμπίνα. Ο έλεγχος επιτυγχάνεται χάρη σε υπολογιστές οι οποίοι ρυθμίζουν τη σταθερή ροή της βέλτιστης ποσότητας αέρα για ζώα και ανθρώπους. O νέος αυτός αέρας προερχόμενος από το εξωτερικό περιβάλλον αναρροφάται από τον κινητήρα και συμπιέζεται ισχυρά από συμπιεστές. Οι συμπιεστές αυτοί συμπιέζουν τον εξωτερικό αέρα,

πράγμα που δημιουργεί πίεση στην καμπίνα. Ο υπολογιστής εξασφαλίζει ευχάριστες μεταβολές της πίεσης στην καμπίνα, έτσι ώστε να μην γίνεται αντιληπτή η μεταβολή της πίεσης του αέρα μεταξύ της απογείωσης και της επίτευξης του ύψους πλεύσης.

Μέρος αυτού του συμπιεσμένου αέρα «απάγεται» από τον ένα κινητήρα για να εξασφαλιστεί ο αναπνεύσιμος αέρας στην καμπίνα – γνωστός επίσης και ως «αέρας απαγωγής». Επειδή είναι πολύ θερμός, πρώτα ψύχεται ελαφρώς και μετά διοχετεύεται μέσω βαλβίδων στο σύστημα κλιματισμού. Στα σύγχρονα αεροσκάφη αυτό γίνεται αυτομάτως μιας και ρυθμίζεται από υπολογιστές. Από τον κλιματισμό, ο αέρας περνά σε θάλαμο ανάμιξης, όπου αναμιγνύεται με ένα μέρος του ήδη χρησιμοποιημένου και φιλτραρισμένου αέρα της καμπίνας. Στη συνέχεια, το μείγμα αυτό διοχετεύεται στην καμπίνα και τροφοδοτεί τους επιβάτες με νέο αναπνεύσιμο αέρα.

Παρεμπιπτόντως: οι καμπίνες των μεγαλύτερων αεροσκαφών χωρίζονται σε διάφορες «κλιματικές ζώνες». Συνεπώς, ο αέρας σε αυτές τις διαφορετικές ζώνες μπορεί να ελέγχεται ξεχωριστά, γεγονός που εξασφαλίζει ευχάριστες θερμοκρασίες παντού.

Ο αέρας που κυκλοφορεί στην καμπίνα φιλτράρεται διαρκώς με ειδικά φίλτρα για να διατηρείται καθαρός. Χάρη σε αυτή τη διαδικασία απομακρύνονται σχεδόν όλα τα σωματίδια, ιοί και βακτήρια που τυχόν βρίσκονται στον αέρα της καμπίνας. Σε αεροσκάφη τύπου Airbus, το σύνολο του αέρα της καμπίνας αντικαθίσταται πλήρως περίπου κάθε δύο έως τρία λεπτά.

Άντριαν, 10 ετών


Τα επιβατικά αεροσκάφη συγκαταλέγονται στα μεγαλύτερα και βαρύτερα αεροσκάφη παγκοσμίως. Πρόκειται για γιγαντιαίες κατασκευές που ζυγίζουν τόνους και απογειώνονται από το έδαφος αποκλειστικά και μόνο με τη βοήθεια πανίσχυρων κινητήρων αεριώθησης. Αν ο πιλότος θέσει τους κινητήρες αεριώθησης σε πλήρη ισχύ, το αεροσκάφος φτάνει περίπου τα 250 χιλιόμετρα την ώρα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα και απογειώνεται... αλλά πώς γίνεται αυτό;

Χάρη σε πολλά μεταλλικά πτερύγια που είναι στερεωμένα στη φτερωτή (1), δηλ. σε έναν περιστρεφόμενο δακτύλιο, ο αέρας αναρροφάται στο εσωτερικό του κινητήρα αεριώθησης όπου υφίσταται ισχυρή συμπίεση (2), με αποτέλεσμα την αύξηση της πίεσης και της θερμοκρασίας του. Στη συνέχεια, ο αέρας εισέρχεται στον θάλαμο καύσης (3), όπου εκτοξεύεται και αναφλέγεται η κηροζίνη, δηλ. το αεροπορικό καύσιμο. Τα θερμά καυσαέρια εξάγονται από τον θάλαμο καύσης με πολύ μεγάλη ταχύτητα (περίπου 1.000 χλμ. ή 600 μίλια/ώρα!) και κινούν την τουρμπίνα (4) πίσω από τον θάλαμο. Η κίνηση αυτή μεταδίδεται προς τα εμπρός μέσω ενός άξονα και κινεί τόσο τον συμπιεστή (2) όσο και τη φτερωτή ώσης (1).

Ένα μικρό μέρος των καυσαερίων ωθείται προς τα πίσω, εκτός του κινητήρα αεριώθησης, και επίσης δημιουργεί ώση. Στους σύγχρονους κινητήρες αεριώθησης, το μεγαλύτερο μέρος της ώσης παράγεται από τη φτερωτή (1). Αυτά τα λεγόμενα «ψυχρά καυσαέρια» (γαλάζιο βέλος στην εξωτερική πλευρά) εξασφαλίζουν έως 80% της ισχύος του κινητήρα αεριώθησης. Μόλις το 20% των καυσαερίων εξέρχονται από την τουρμπίνα ως «θερμά καυσαέρια» στο πίσω μέρος.

Μάγια, 10 ετών

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς λειτουργούν στην πράξη οι τουαλέτες σε ένα αεροσκάφος; Είναι πράγματι πολύ απλό. Οι συνηθισμένες τουαλέτες, όπως οι οικιακές, έχουν ένα σύστημα έκπλυσης με νερό. Αυτό φυσικά δεν είναι εφικτό σε ένα αεροσκάφος, μιας και θα έπρεπε να μεταφέρει τεράστιες ποσότητες νερού για τόσους πολλούς επιβάτες. Αφενός το νερό θα καταλάμβανε πολύ χώρο και, αφετέρου, το επιπλέον βάρος θα αύξανε σημαντικά την κατανάλωση καυσίμου.

Συνεπώς, στα αεροσκάφη χρησιμοποιούνται οι λεγόμενες «τουαλέτες κενού». Με τη βοήθεια του κενού, η τουαλέτα αναρροφά τα πάντα, σχεδόν σαν ηλεκτρική σκούπα. Εάν έχετε χρησιμοποιήσει την τουαλέτα ενός αεροσκάφους, θα έχετε σίγουρα ακούσει τον δυνατό θόρυβο που κάνει. Οι τουαλέτες έχουν αντικολλητική επικάλυψη τεφλόν (όπως τα τηγάνια για παράδειγμα), ώστε να μένουν όσο το δυνατόν λιγότερα υπολείμματα στην επιφάνειά τους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ξεπλένονται με μικρή ποσότητα νερού.

Οι τουαλέτες κενού αποτελούν κομμάτι ενός «κλειστού συστήματος». Αυτό σημαίνει ότι όλα τα απόβλητα από τις τουαλέτες αναρροφώνται σε μια στεγανή δεξαμενή στο αεροσκάφος, όπου παραμένουν μέχρι την προσγείωση. Στη συνέχεια, ειδικά οχήματα αδειάζουν τις δεξαμενές και μεταφέρουν το περιεχόμενό τους σε εργοστάσια επεξεργασίας αποβλήτων. Πολύ πρακτικό, δεν συμφωνείτε;

Ντάνιελ, 10 ετών

Όταν ταξιδεύετε με αεροπλάνο, μερικές φορές αισθάνεστε ελαφριές αναταράξεις. Εάν το αεροσκάφος συναντήσει κενό αέρος, μπορεί για παράδειγμα να χάσει προς στιγμήν ύψος. Η αίσθηση που δημιουργείται είναι σαν να βρίσκεστε σε τρενάκι του λούνα παρκ. Φυσικά, στην πραγματικότητα ο αέρας δεν έχει τρύπες όπως το ελβετικό τυρί, αφού βρίσκεται παντού γύρω μας. Ο όρος «κενό αέρος» αφορά ένα πολύ ενδιαφέρον φυσικό φαινόμενο.

Ίσως το έχετε παρατηρήσει το καλοκαίρι: ενώ έχει ευχάριστη δροσιά στο ισόγειο ενός κτιρίου, στον τελευταίο όροφο έχει ζέστη και υγρασία. Για το φαινόμενο αυτό υπάρχει απλή εξήγηση: ο ψυχρός αέρας είναι πιο βαρύς από τον θερμό, οπότε κατευθύνεται προς τα κάτω. Αντιθέτως, ο πιο ελαφρύς θερμός αέρας κατευθύνεται προς τα πάνω.

Συνεπώς, ο αέρας κινείται συνεχώς, ακόμα και στα πολύ μεγάλα υψόμετρα όπου πετούν τα αεροσκάφη. Οι κατακόρυφες κινήσεις του αέρα είναι επίσης γνωστές ως ανοδικά και καθοδικά ρεύματα. Έτσι, όταν ο θερμός αέρας κατευθύνεται προς τα πάνω (ανοδικό ρεύμα), ο ψυχρός αέρας ρέει αναγκαστικά προς τα κάτω (καθοδικό ρεύμα). Όταν ένα αεροσκάφος πετάει σε μια περιοχή όπου συναντώνται θερμά και ψυχρά ρεύματα αέρα, δεν πιέζεται μόνον ο ψυχρός αέρας ξαφνικά προς τα κάτω, αλλά και το αεροσκάφος ωθείται προς τα πάνω.

Σε αυτή την περίπτωση, οι επιβάτες νιώθουν σαν να πέφτει το αεροσκάφος μέσα σε τρύπα ή κενό (αέρος). Ο πιλότος δεν έχει παρά να επιταχύνει ελαφρώς, έτσι ώστε το αεροσκάφος να επιστρέψει στο υψόμετρο που βρισκόταν.

Πήτερ, 10 ετών

Οι λευκές γραμμές που ίσως έχετε δει στον ουρανό είναι ίχνη συμπύκνωσης, γνωστά και ως «ίχνη υδρατμών». Όταν μια ουσία συμπυκνώνεται, μετατρέπεται από αέριο σε υγρό. Οι εκπομπές καυσαερίων των αεροσκαφών περιέχουν θερμούς υδρατμούς και σωματίδια αιθάλης. Όταν τα θερμά καυσαέρια εξέρχονται από τους κινητήρες αεριώθησης, αναμιγνύονται με τον ψυχρό αέρα και συμπυκνώνονται σε σταγονίδια. Όταν ο αέρας είναι αρκετά ψυχρός, δηλ. σε θερμοκρασία τουλάχιστον -40°C, αυτά τα σταγονίδια παγώνουν και σχηματίζουν μικρούς κρυστάλλους πάγου. Όταν οι κρύσταλλοι αυτοί συγκολληθούν μεταξύ τους, από το έδαφος μοιάζουν με λευκές γραμμές στον ουρανό. Επειδή αποτελούνται από παγωμένα, συμπυκνωμένα καυσαέρια, ονομάζονται ίχνη συμπύκνωσης ή υδρατμών.

Όταν δεν φυσάει, τα ίχνη υδρατμών παραμένουν στον ουρανό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εάν ένα αεροσκάφος δεν αφήνει ίχνη υδρατμών στον ουρανό, αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει αρκετή υγρασία: όταν η ατμόσφαιρα είναι ξηρή, το νερό συμπυκνώνεται γρήγορα, και δεν μπορούν να σχηματιστούν κρύσταλλοι πάγου. Πάρτε ένα ζευγάρι κιάλια και δείτε από πιο κοντά τα ίχνη υδρατμών. Θα παρατηρήσετε ότι ποτέ δεν ξεκινούν ακριβώς πίσω από το αεροσκάφος. Αυτό συμβαίνει επειδή για να είναι ορατά σε εμάς τα ίχνη, θα πρέπει πρώτα να έχουν συγκολληθεί μεταξύ τους πολλοί κρύσταλλοι πάγου. Η διαδικασία αυτή μπορεί να παίρνει λίγο χρόνο.

Γιοχάνα, 9 ετών

Έχετε ποτέ καθίσει στο παράθυρο του αεροσκάφους; Εάν ναι, μπορεί να έχετε παρατηρήσει ότι στο κάτω μέρος του τζαμιού υπάρχει μια μικροσκοπική τρύπα. Γιατί όμως;
Τα αεροσκάφη είναι συναρπαστικά… αλλά και απίστευτα πολύπλοκα! Κάθε μικρή λεπτομέρεια όπως αυτή είναι εξαιρετικά σημαντική, για να διασφαλίζεται ότι μπορούν να μεταφέρουν με ασφάλεια τους επιβάτες σε ολόκληρο τον κόσμο.

Αυτός είναι και ο λόγος που τα αεροσκάφη διαθέτουν εκτός των άλλων ειδικά τζάμια.

Τα συνηθισμένα τζάμια, όπως αυτά που έχετε στο σπίτι σας, δεν θα μπορούσαν να αντέξουν την ατμοσφαιρική πίεση πάνω από τα σύννεφα – δηλ. εάν ένα αεροσκάφος, εξοπλισμένο με τέτοια τζάμια, πετούσε στον αέρα, το τζάμι θα έσπαγε λόγω της μειωμένης ατμοσφαιρικής πίεσης στο εξωτερικό περιβάλλον.

Για τον λόγο αυτόν, τα παράθυρα στα περισσότερα αεροσκάφη έχουν συνολικά τρία τζάμια – ένα εσωτερικό, ένα μεσαίο και, φυσικά, ένα εξωτερικό. Το εσωτερικό τζάμι που αγγίζετε υπάρχει απλώς και μόνο για να αποτρέπει την επαφή με το εξωτερικό τζάμι δεδομένου ότι, πάνω από τα σύννεφα, ο αέρας (και συνεπώς το τζάμι) είναι πολύ παγωμένος και φτάνει έως και τους - 60°C!

Γιατί όμως υπάρχει αυτή η μικροσκοπική τρύπα;

Για δύο λόγους: πρώτον, τα αεροπορικά ταξίδια δεν θα ήταν το ίδιο υπέροχα εάν δεν είχατε τόσο εκπληκτική θέα, έτσι δεν είναι; Η μικρή αυτή τρύπα επιτρέπει τη διαφυγή της υγρασίας που σχηματίζεται ανάμεσα στα τζάμια, ώστε να μην θαμπώνουν τα παράθυρα.

Ο δεύτερος λόγος όμως είναι πολύ πιο σημαντικός: η τρύπα υπάρχει για να εξισορροπεί την ατμοσφαιρική πίεση. Αφού ανέβει σε μεγάλο υψόμετρο το αεροσκάφος, η ατμοσφαιρική πίεση γύρω του μειώνεται. Μέσα στην καμπίνα, όμως, η ατμοσφαιρική πίεση παραμένει σχεδόν στα ίδια επίπεδα. Το εξωτερικό τζάμι είναι το πιο παχύ και, συνεπώς, ως το πιο ανθεκτικό από τα τρία πρέπει να διατηρεί την πίεση στο εσωτερικό της καμπίνας. Χάρη σε αυτή τη μικρή τρύπα, ο αέρας μπορεί να κυκλοφορεί ανάμεσα στα δύο εξωτερικά τζάμια, και μόνο το πιο ανθεκτικό τζάμι δέχεται την πίεση της καμπίνας.

Άλεξ, 8 ετών

Σε ορισμένες κοινωνίες ο αριθμός 13 θεωρείται κακότυχος. Πιθανότατα να το έχετε ξανακούσει αυτό, έτσι δεν είναι; Γι’ αυτό δεν υπάρχει 13η σειρά στα αεροσκάφη - επειδή οι αεροπορικές εταιρείες σέβονται αυτή τη δεισιδαιμονία. Έτσι, δεν υπάρχει περίπτωση κάποιος που πιστεύει ότι ο αριθμός 13 είναι κακότυχος να αναγκαστεί να καθίσει στη 13η σειρά.

Όμως σε πολλά αεροσκάφη της Lufthansa θα παρατηρήσετε ότι δεν υπάρχει ούτε 17η σειρά. Αυτό συμβαίνει επειδή σε ορισμένες χώρες, όπως για παράδειγμα στην Ιταλία και στη Βραζιλία, κακότυχος αριθμός θεωρείται το 17 και όχι το 13. Και επειδή στη Lufthansa καλωσορίζουμε πολλούς διεθνείς επιβάτες στα αεροσκάφη μας, σεβόμαστε όσο το δυνατόν περισσότερες από αυτές τις πολιτισμικές πεποιθήσεις. Έτσι, όλοι οι επιβάτες της Lufthansa μπορούν να αισθάνονται άνετα όταν ταξιδεύουν μαζί μας.

Τομ, 9 ετών

Το έχετε νιώσει αυτό; Κατά την απογείωση και την προσγείωση, αισθάνεστε ξαφνικά μια δυσάρεστη πίεση στα αυτιά σας. Τα αυτιά βουλώνουν και δεν μπορείτε να ακούσετε πολύ καλά, μερικές φορές μάλιστα, σας πονάνε. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ένα αεροσκάφος πετάει σε ύψος έως 12.000 μέτρα (39,370 πόδια). Δηλαδή πιο ψηλά από τα ψηλότερα βουνά πάνω στη γη! Όσο πιο ψηλά πετάει, τόσο χαμηλότερη είναι η ατμοσφαιρική πίεση έξω από το αεροσκάφος. Για την εξισορρόπηση αυτής της διαφοράς, αυξάνεται η πίεση στο εσωτερικό της καμπίνας. Έχουμε ήδη εξηγήσει πώς λειτουργεί αυτό στις «Παιδικές Ερωτήσεις»: «Πώς μπορούμε να αναπνέουμε μέσα στο αεροσκάφος σε υψόμετρο πολλών χιλιάδων μέτρων;»

Όταν μεταβάλλεται η πίεση στην καμπίνα, τα αυτιά μας πρέπει να προσαρμοστούν σε αυτή. Αυτό όμως δεν είναι τόσο εύκολο σε τόσο μεγάλο ύψος. Το τύμπανο του αυτιού είναι μια ανθεκτική μεμβράνη που σφραγίζει το κανάλι του αυτιού, κάνοντάς το αεροστεγές και υδατοστεγές. Για παράδειγμα, όταν ένα αεροσκάφος ανεβαίνει σε μεγαλύτερο υψόμετρο, η πίεση μειώνεται. Ωστόσο, η πίεση στο μέσο αυτί παραμένει αμετάβλητη δημιουργώντας υπερβολική πίεση. Η ευσταχιανή σάλπιγγα είναι υπεύθυνη για την εξίσωση της πίεσης στα αυτιά. Πρόκειται για ένα σωλήνα που συνδέει το μέσο αυτί με τον ρινοφάρυγγα, δηλ. το άνω μέρος του λαιμού. Κανονικά ο σωλήνας αυτός είναι κλειστός, αλλά όταν χασμουριέστε ή καταπίνετε, ανοίγει ελαφρώς.

Οπότε εάν μασάτε κάτι στη διάρκεια της απογείωσης ή της προσγείωσης, ή εάν απλώς χασμουρηθείτε έντονα μερικές φορές, η ευσταχιανή σάλπιγγα θα ανοίξει και θα εξισώσει την πίεση στα αυτιά. Διαφορετικά, μπορείτε να κλείσετε τη μύτη και να εκπνεύσετε δυνατά εξαφανίζοντας έτσι τη δυσάρεστη αυτή πίεση στα αυτιά.

Μαρί, 10 ετών


Αυτό δεν είναι επίσημος κανονισμός, αλλά θεωρείται «άγραφος κανόνας». Αν και δεν είναι υποχρεωμένοι να το κάνουν, οι κυβερνήτες και οι συγκυβερνήτες προσπαθούν πάντα να ακολουθούν αυτόν τον κανόνα και να τρώνε διαφορετικά γεύματα πριν από την πτήση.

Το σκεπτικό είναι αρκετά απλό: εάν υπάρχει κάτι χαλασμένο σε ένα από τα γεύματα, θα το έχει φάει μόνο ο ένας από τους δύο πιλότους. Έτσι, εάν ο ένας πιλότος πάθει τροφική δηλητηρίαση, ο άλλος πιλότος θα μπορεί να αναλάβει τον έλεγχο του αεροσκάφους. Λογικό, έτσι δεν είναι;