Czy wiesz, że…?

Tim, lat 7

W zasadzie wszyscy znają lub rozpoznają logo Lufthansy – sprawdź to, mając kiedyś chwilę spokoju. Zamknij oczy i wyobraź je sobie… Co widzisz? Wznoszący się ptak w okręgu, prawda? Dokładnie tak.

Ale dlaczego właśnie żuraw?

Ponad 100 lat temu niemiecki architekt i grafik, Otto Firle, stworzył podstawy obecnego logo Lufthansy i zaprojektował stylizowanego ptaka w locie. Co ciekawe, sam Otto myślał jedynie o eleganckim ptaku podrywającym się do lotu, ale nigdy dokładnie nie sprecyzował, jaki miałby to być ptak.

Dopiero dużo później ludzie zaczęli widzieć w tym symbolu żurawia.
A ponieważ w niektórych kulturach żuraw jest postrzegany jako symbol szczęścia lub anioł i przepowiada długie życie, ptak w logo Lufthansy na zawsze został żurawiem.

May, lat 11

Na pewno słyszałeś już, że na dużych wysokościach trudno jest oddychać. Jest to związane z faktem, że ciśnienie powietrza zmniejsza się wraz z wysokością. Ciśnienie powietrza to właściwie ciężar powietrza nad nami.

Im wyżej, tym mniej powietrza, a co za tym idzie niższe ciśnienie. Jednak ciśnienie tlenu również się zmniejsza, więc płuca przyjmują mniej tlenu, dlatego oddychanie staje się coraz trudniejsze. Może już tego doświadczyłeś podczas wspinaczki górskiej?

Obecnie nasze samoloty przelatują na wysokości ponad 10 kilometrów (6,2 mili). Oznacza to, że przelatują na wysokości znacznie większej niż najwyższa góra na ziemi. Dlaczego więc wciąż możemy oddychać w samolocie?

Po pierwsze, w nowoczesnych samolotach w kabinach pasażerskich jest utrzymywane odpowiednie ciśnienie. Na dużych wysokościach ciśnienie w kabinie jest dostosowywane tak, aby ludzie mogli normalnie oddychać.

Wraz ze zwiększaniem wysokości zawartość tlenu w atmosferze pozostaje ta sama. Jednak ciśnienie powietrza się zmniejsza, dlatego ciśnienie w kabinie musi wzrastać, byśmy mogli normalnie oddychać.

A jak zwiększane jest ciśnienie powietrza w kabinie?

Ciśnienie w kabinie jest wytwarzane poprzez ciągły napływ powietrza i niewielką jego ilość, która się ulatnia. Ten proces jest kontrolowany przez komputery tak, aby napływało tyle powietrza, ile jest potrzebne ludziom i zwierzętom. Nowe powietrze pochodzi z zewnątrz samolotu i jest zasysane przez silniki, a następnie kompresowane. Kompresory sprężają powietrze z zewnątrz.

W ten sposób w kabinie wytwarza się ciśnienie. Komputer kontroluje, aby w kabinie nie następowały nieprzyjemne zmiany ciśnienia. Nawet nie zauważysz, że ciśnienie w kabinie się zmienia pomiędzy startem samolotu a osiągnięciem wysokości przelotowej.

Część z tego sprężonego powietrza z silnika jest podawana do systemu zapewniającego powietrze do oddychania w kabinie pasażerskiej – i jest określana angielskim terminem „bleed air”. Powietrze to jest bardzo gorące, dlatego najpierw przechodzi przez proces schładzania, a następnie przez zawory jest wpuszczane do systemu klimatyzacji. W nowoczesnych samolotach cały proces jest w pełni zautomatyzowany i kontrolowany przez komputery. Z klimatyzacji powietrze przedostaje się do komory miksującej, gdzie jest mieszane z częścią zużytego i przefiltrowanego powietrza z kabiny. Zmieszane powietrze wpływa do kabiny, a pasażerowie mają czym oddychać.

Warto wspomnieć, że kabiny większych samolotów są podzielone na kilka „stref klimatycznych”. Powietrze w różnych strefach może być osobno kontrolowane, co zapewnia przyjemną temperaturę na całym pokładzie.

Powietrze w kabinie jest ciągle filtrowane przez specjalne filtry, aby utrzymać jego czystość. W ten sposób zatrzymywane są wszelkie cząsteczki, wirusy i bakterie, które mogą być w kabinie. Na pokładzie Airbusa całe powietrze w kabinie jest całkowicie wymieniane co mniej więcej dwie, trzy minuty.

Adrian, lat 10


Samoloty pasażerskie są jednymi z największych i najcięższych samolotów – olbrzymy, które ważą tony, mogą oderwać się od ziemi tylko przy pomocy niesamowicie potężnych silników odrzutowych. Gdy pilot włącza pełną moc silników, samolot przyspiesza do ok. 250 kilometrów na godzinę w zaledwie kilka sekund i startuje… Ale jak to działa?

Dzięki licznym metalowym łopatkom przyczepionym do pierścienia obrotowego, wiatrakowi (1), powietrze jest zasysane do środka silnika odrzutowego i mocno sprężane (2), tym samym zwiększając ciśnienie i temperaturę. Następnie powietrze dostaje się do komory spalania (3). Do środka wprowadzana jest nafta, czyli paliwo lotnicze, które ulega spaleniu. Gorące gazy spalinowe wystrzeliwują z dużą prędkością (około 1000 kilometrów lub 600 mil na godzinę!) do tyłu z komory spalania i wprowadzają w ruch turbinę (4) za komorą. Ten ruch jest przenoszony do przodu przez dyszę i napędza zarówno kompresor (2), jak i generujący ciąg wiatrak (1).

Mały odsetek gazów spalinowych jest przepychany do tyłu z silnika i również tworzy ciąg. W nowoczesnych silnikach odrzutowych większość ciągu jest generowana przez wiatrak (1). Ten tak zwany „zimny ciąg” (niebieska strzałka na zewnątrz) przekłada się na 80 procent mocy silnika odrzutowego. Tylko około 20 procent wydobywa się z tyłu turbiny jako „ciepły ciąg”.

Maya, lat 10

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, jak właściwie działają toalety w samolocie? To naprawdę bardzo proste. Normalne toalety, takie jak te w naszych domach, posiadają system spłukiwania wody. Oczywiście nie jest to możliwe w samolocie – w takim wypadku dla licznych pasażerów byłyby potrzebne ogromne ilości wody, które trzeba by było przetransportować na pokładzie. Z jednej strony zajęłoby to dużo miejsca, a z drugiej dodatkowa waga znacząco zwiększyłaby zużycie paliwa.

W rezultacie w samolotach wykorzystywane są „toalety próżniowe”. Przy pomocy próżni wszystko jest zasysane do toalety, podobnie jak w odkurzaczu – jeżeli korzystałeś wcześniej z toalety w samolocie, z pewnością słyszałeś jej głośny dźwięk. Toalety są pokryte teflonem (tak jak np. patelnie), aby mieć pewność, że jak najmniej do nich przywiera. Dlatego tylko niewielka ilość wody jest potrzebna do spłukania toalety.

Próżniowe toalety są częścią „zamkniętego systemu” – oznacza to, że wszystko z toalet jest zasysane do zamkniętego zbiornika wewnątrz samolotu, gdzie pozostaje do wylądowania. Następnie specjalny pojazd opróżnia zbiornik i zabiera jego zawartość do oczyszczalni ścieków. Bardzo praktyczne, prawda?

Daniel, lat 10

Lecąc samolotem, można czasem zauważyć, że samolot nieco się chybocze. Jeżeli samolot wleci w tzw. „dziurę powietrzną”, może na przykład chwilowo stracić wysokość. Można odnieść wrażenie, jakby jechało się kolejką górską. Oczywiście nie są to prawdziwe dziury w powietrzu, jak dziury w serze szwajcarskim, ponieważ powietrze jest wszędzie wokół nas. Określenie „dziura powietrzna” dotyczy naprawdę fascynującego naturalnego zjawiska.

Być może zauważyłeś to latem – podczas gdy na parterze budynku jest przyjemnie chłodno, na górze jest gorąco i parno. Istnieje prosta przyczyna: zimne powietrze jest cięższe niż ciepłe. Dlatego przemieszcza się na dół. Z kolei lżejsze ciepłe powietrze unosi się w górę.

Dlatego powietrze cały czas się przemieszcza, nawet na dużych wysokościach, gdzie przelatuje samolot. Pionowe ruchy powietrza określa się również jako prądy wstępujące i prądy zstępujące. Dlatego kiedy ciepłe powietrze przemieszcza się w górę (prąd wstępujący), w tym samym momencie zimne powietrze musi uciec w dół (prąd zstępujący). Jeżeli samolot przelatuje przez strefę, gdzie spotyka się zimne i ciepłe powietrze, nie tylko zimne powietrze zostaje zepchnięte w dół, ale także samolot.

Jako pasażer masz wtedy wrażenie, jakby samolot spadał w dół lub wpadł w dziurę (powietrzną). W takim wypadku pilot musi nieco przyspieszyć, a samolot powróci na poprzednią wysokość.

Peter, lat 10

Białe paski, które można zobaczyć na niebie, to ślady kondensacji, powszechnie znane jako „smugi kondensacyjne”. Kondensacja oznacza, że substancja zmienia się z gazu w stan ciekły. Emisje spalin z samolotów zawierają gorącą parę wodną i cząsteczki sadzy. Kiedy gorące spaliny opuszczają silniki odrzutowe, mieszają się z zimnym powietrzem i kondensują się w małe krople. Powietrze jest wystarczająco zimne, ma co najmniej minus 40 stopni Celsjusza, aby te kropelki zamarzły, tworząc małe kryształki lodu. Kiedy te kryształki zbiją się razem, z ziemi wyglądają jak białe paski na niebie. Ponieważ powstały z zamarzniętych skroplonych gazów, określamy je jako smugi kondensacyjne.

Jeżeli nie ma wiatru, smugi mogą pozostać na niebie przez długi czas. Jeżeli samolot nie zostawia smug kondensacyjnych na niebie, to znaczy, że w powietrzu jest za mała wilgotność. Jeżeli powietrze jest suche, woda szybko się skrapla, a kryształki lodu się nie tworzą. Weź lornetkę i przyjrzyj się tym smugom kondensacyjnym. Zobaczysz, że nigdy nie zaczynają się bezpośrednio za samolotem. Aby były dla nas widoczne, liczne kryształki muszą się ze sobą połączyć. To może chwilę potrwać.

Johanna, lat 9

Czy kiedykolwiek siedziałeś przy oknie w samolocie? Jeśli tak, być może zauważyłeś, że na dole szyby znajduje się mała dziurka – dlaczego?
Samoloty są fascynujące… ale również niesamowicie skomplikowane! Aby zapewnić bezpieczny transport pasażerów na całym świecie, każdy mały szczegół jest ogromnie ważny.

Dlatego samolot posiada specjalne szyby okienne.

Zwyczajne szyby, jakie posiadamy w domach, nie byłyby w stanie wytrzymać ciśnienia powietrza ponad chmurami – jeżeli samolot byłby wyposażony w takie szyby i uniósł się w powietrze, to szkło by pękło, ponieważ ciśnienie na zewnątrz samolotu spada.

Z tego powodu okna w większości samolotów pasażerskich posiadają w sumie trzy szyby – wewnątrz, po środku oraz oczywiście na zewnątrz. Wewnętrzna szyba, której możesz dotknąć, znajduje się tam wyłącznie po to, by uniemożliwić dotknięcie zewnętrznej szyby, ponieważ ponad chmurami powietrze (i tym samym szyba) jest bardzo zimne: do minus 60 stopni Celsjusza!

Ale dlaczego znajduje się tam mała dziurka?

Z dwóch powodów: po pierwsze latanie nie byłoby tak niesamowite, gdyby nie wspaniałe widoki, prawda? Mała dziurka umożliwia wydostanie się wilgoci, która formuje się pomiędzy szybami, aby okna nie parowały.

Drugi powód jest bardzo prosty: dziurka znajduje się tam, aby wyrównać ciśnienie powietrza. Gdy samolot się wznosi, ciśnienie powietrza wokół się zmniejsza. Jednak w kabinie ciśnienie pozostaje w zasadzie takie samo. Zewnętrzna szyba jest najgrubsza i tym samym najmocniejsza ze wszystkich trzech i musi wytrzymać ciśnienie w kabinie. Dziurka zapewnia, że powietrze może cyrkulować pomiędzy szybami, a najmocniejsza z nich bierze na siebie ciśnienie w kabinie.

Alex, lat 8

W niektórych kulturach numer 13 jest uznawany za pechowy. Pewnie o tym słyszałeś. Linie lotnicze szanują ten przesąd i dlatego w samolocie nie istnieją rzędy z numerem 13. Oznacza to, że nikt kto wierzy, że numer 13 jest pechowy, nie musi siedzieć w rzędzie z tym numerem.

Jednak w wielu samolotach Lufthansy można zauważyć, że nie ma również rzędu 17. Przyczyną jest fakt, że w niektórych krajach, na przykład we Włoszech i w Brazylii, typowa pechowa liczba to 17, a nie 13. Lufthansą podróżuje wielu międzynarodowych pasażerów, dlatego linia stara się szanować jak najwięcej z tych przekonań kulturowych. W ten sposób podczas podróży na pokładzie samolotów Lufthansy pasażerowie mogą czuć się komfortowo.

Tom, lat 9

Znasz to uczucie? Podczas startu i lądowania czujemy nieprzyjemne ciśnienie w uszach. Zatykają się, słyszenie jest utrudnione, a czasami uszy nawet bolą. Dlaczego?

Samolot przelatuje na wysokości do 12 000 metrów (39 370 stóp). To wysokość wyższa niż najwyższej góry na ziemi! Im wyższa wysokość przelotu samolotu, tym niższe ciśnienie powietrza na zewnątrz. Aby je wyrównać, ciśnienie w kabinie jest zwiększane. Jak to działa, wytłumaczyliśmy już w naszej odpowiedzi na pytanie: „Jak można oddychać w samolocie na wysokości kilku tysięcy metrów?”.

Jeżeli ciśnienie w kabinie się zmienia, uszy muszą dostosować się do tego ciśnienia. Jednak to nie takie proste na tak dużej wysokości. Bębenek w Twoim uchu to mocna membrana, która uszczelnia kanał słuchowy, chroniąc go przed wodą i powietrzem. Na przykład jeżeli samolot zwiększa wysokość, ciśnienie spada. Jednak ciśnienie w uchu środkowym pozostaje takie samo i w uchu wytwarza się zbyt duże ciśnienie. Za równowagę ciśnienia w Twoim uchu odpowiada trąbka Eustachiusza. To połączenie pomiędzy uchem środkowym i nosogardłem, najwyższą częścią gardła. Zazwyczaj jest ono zamknięte, jednak kiedy ziewamy lub przełykamy, odrobinę się otwiera.

Dlatego jeżeli żujesz coś w czasie startu lub lądowania lub po prostu ziewasz, trąbka Eustachiusza otwiera się i wyrównuje ciśnienie w uszach. Można również zatkać nos i stanowczo wtłoczyć powietrze do przodu. W ten sposób nieprzyjemne ciśnienie w uszach zniknie.

Marie, lat 10


W zasadzie nie jest to wprowadzony przepis, ale jest to uznawane za niepisaną zasadę. Chociaż pilot i drugi pilot nie są do tego zobowiązani, zawsze starają się przestrzegać tej zasady i przed rejsem jeść różne posiłki.

Powód jest całkiem prosty: jeżeli coś jest nie tak z jednym z posiłków, tylko jeden pilot go spożył. Jeżeli jeden pilot się zatruje, drugi może przejąć kontrolę nad sterami. Brzmi logicznie, prawda?